Świadectwo energetyczne to potoczna nazwa świadectwa charakterystyki energetycznej. Pomimo tego, że wymagane przez prawo było od wielu lat dopiero po nowelizacji przepisów dotyczących świadectw energetycznych, które zaczęły obowiązywać od dnia 28 kwietnia 2023 roku sprzedający i wynajmujący mieszkania i domy zaczęli się do niego stosować. Po nowelizacji przepisów kupujący i najemcy nieruchomości nie mogą już zrezygnować z przekazania przez właściciela nieruchomości świadectwa charakterystyki energetycznej. Będzie musiał on przekazać je podczas transakcji sprzedaży lub podpisywaniu umowy najmu.
Fakt przekazania dokumentu przez sprzedającego musi być odnotowany w akcie notarialnym. Bez niego transakcja nie może dojść do skutku. Wcześniej kupujący mogli zrezygnować z otrzymania świadectwa energetycznego w Szczecinie i innych miastach. Były też sytuacje, kiedy właściciel nieruchomości zobowiązywał się przekazać świadectwo w późniejszym terminie, a tego nie robił. Co prawda gdyby kupujący chciał się wycofać z transakcji zakupu mógł powołać się na brak świadectwa i unieważnić sprzedaż. W praktyce zapewne nie zdarzały się takie sytuacje. Dlatego wiele osób lekceważyło obowiązujące od wielu lat przepisy.
W przypadku wynajmowania nieruchomości najemcy mają prawo przed podpisaniem umowy najmu zażądać od właściciela kopii świadectwa energetycznego. Za jego nieposiadanie ustawodawca przewidział kary grzywny. Zaostrzono także odpowiedzialność osób wykonujących świadectwa energetyczne. Z pewnością wynika to z powszechnego przyzwolenia na przygotowywanie świadectw charakterystyki energetycznej przez osoby nieuprawnione i nie rejestrowanie ich w Centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Ministerstwo Klimatu i Środowiska nałożyło na wykonujących świadectwo energetyczne w Szczecinie i innych miejscowościach odpowiedzialność karną za:
- sporządzenie świadectwa charakterystyki w sposób niespełniający wymagań prawnych bądź przez osobą nieposiadającą uprawnień do jego sporządzania;
- sporządzenie i przekazanie jako świadectwo charakterystyki energetycznej dokumentu opracowanego niezgodnie z metodologią, jaką można wykorzystać do przygotowania świadectwa;
- nieprzechowanie przez osobę wystawiającą świadectwo wymaganych dokumentów przez odpowiedni czas;
- niezarejestrowanie świadectwa energetycznego w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków.